Dù bạn là người mới bước vào thế giới in 3D hay đã có kinh nghiệm vận hành máy in, việc chọn đúng loại nhựa in 3D luôn là yếu tố quyết định chất lượng sản phẩm và chi phí vận hành. Giữa hàng loạt loại nhựa như PLA, ABS, PETG, TPU, đâu là lựa chọn phù hợp với nhu cầu của bạn? Bài viết này của Phát Triển Trung Việt sẽ giúp bạn phân biệt ưu – nhược điểm từng loại nhựa, cách chọn vật liệu theo ứng dụng thực tế, và mẹo tiết kiệm chi phí in ấn mà vẫn đảm bảo hiệu suất cao.
Nhựa in 3D là loại vật liệu chính được sử dụng trong công nghệ in 3D – nơi vật thể được tạo ra bằng cách đắp từng lớp vật liệu lên nhau theo thiết kế 3D có sẵn. Khác với in truyền thống sử dụng mực, in 3D hoạt động dựa trên quá trình nung chảy nhựa (hoặc xử lý nhựa lỏng), sau đó định hình theo từng lớp một cách chính xác.
Nhựa in 3D không chỉ là nguyên liệu đơn thuần, mà còn đóng vai trò quyết định chất lượng, độ bền, thẩm mỹ và cả hiệu quả sử dụng sản phẩm in ra.
Nhựa in 3D là “chìa khóa” vận hành của công nghệ in FDM (Fused Deposition Modeling) – phương pháp in phổ biến nhất hiện nay. Sự đa dạng của các loại nhựa mang đến khả năng ứng dụng rộng rãi trong:
Thiết kế mô hình nguyên mẫu (prototyping)
Đồ chơi, vật dụng gia đình
Thiết bị cơ khí, phụ tùng kỹ thuật
Ngành y tế, nha khoa, giáo dục, kiến trúc
Trên thị trường hiện nay, có nhiều loại nhựa in 3D với đặc tính, ứng dụng và mức giá khác nhau. Dưới đây là 3 loại phổ biến và dễ tiếp cận nhất:
Ưu điểm:
Dễ in, không cần bàn nhiệt
Ít cong vênh
Thân thiện với môi trường (phân hủy sinh học)
Nhược điểm:
Độ bền cơ học và nhiệt kém
Không phù hợp với môi trường ngoài trời hoặc môi trường kỹ thuật
Ứng dụng: Mô hình trang trí, đồ lưu niệm, sản phẩm giáo dục
Giá bán: Rẻ, phổ biến, phù hợp cho người mới bắt đầu
Ưu điểm:
Cứng, chịu va đập tốt
Chịu nhiệt khá
Nhược điểm:
Có mùi khi in, dễ cong vênh nếu không có bàn nhiệt
Yêu cầu máy in có nắp kín, hút khí tốt
Ứng dụng: Vỏ máy, phụ tùng xe, sản phẩm kỹ thuật cần độ bền
Giá bán: Nhỉnh hơn PLA một chút, phổ biến ở xưởng chuyên nghiệp
Ưu điểm:
Dẻo dai hơn PLA, chịu va đập và hóa chất tốt
Ít cong vênh hơn ABS
Bóng đẹp, có thể dùng ngoài trời
Nhược điểm: Có thể khó in hơn PLA nếu chưa tinh chỉnh máy
Ứng dụng: Vật dụng cơ khí, đồ gia dụng, chai lọ kỹ thuật
Giá bán: Trung bình, phù hợp in chuyên sâu hơn PLA
Chọn đúng loại nhựa in 3D không chỉ nâng cao chất lượng bản in mà còn giúp tiết kiệm đáng kể chi phí. Dưới đây là những tiêu chí nên cân nhắc:
Mô hình trưng bày, sản phẩm không chịu lực → PLA
Vật dụng kỹ thuật, chi tiết cơ khí, cần độ bền → ABS hoặc PETG
Đồ gia dụng, cần chống thấm, dẻo dai → PETG là lựa chọn lý tưởng
Máy in không có bàn nhiệt hoặc open-frame → Ưu tiên PLA
Máy in có bàn nhiệt, hỗ trợ nhiệt độ cao → Có thể dùng ABS hoặc PETG
Có bộ lọc khí hoặc in trong môi trường kín → In ABS an toàn và hiệu quả hơn
Ngân sách thấp, làm mô hình đơn giản → PLA là tối ưu
Sẵn sàng đầu tư cho sản phẩm kỹ thuật, chịu lực → ABS hoặc PETG
Cần cân bằng giữa giá thành và hiệu quả sử dụng → PETG là lựa chọn "đa năng"
Lưu ý: Giá có thể biến động theo khuyến mãi, chi phí vận chuyển và chính sách từng nhà phân phối. Luôn so sánh nhiều nguồn trước khi đặt mua.
Tại Việt Nam:
Shop chính hãng eSun, Sunlu, Overture tại Hà Nội, TP. HCM
Các nhà phân phối chuyên dụng cho Maker Space và xưởng in 3D
Mua online trên Shopee và Lazada:
Tìm store có chứng nhận “Shopee Mall” hoặc “Lazada Mall”
Đọc kỹ đánh giá: ít nhất 4.8★ và bình luận có hình ảnh thực tế
Mua quốc tế (Amazon):
Ưu tiên seller có “Amazon’s Choice” hoặc “Top Rated”
Chọn giao hàng từ kho châu Á (hạn chế thuế và thời gian vận chuyển)
Kiểm tra kỹ thông số: Đường kính filament, độ ẩm đóng gói (dry box/zip-lock)
Đọc chính sách đổi trả và bảo hành của shop
Ưu tiên gói hút chân không kèm túi hút ẩm để đảm bảo chất lượng nhựa in 3D
So sánh “đơn giá trên mỗi kg” chứ không chỉ giá tổng gói
Bảo quản trong túi hút ẩm hoặc hộp kín có gói silica gel.
Khi không in, niêm phong đầu filament với khóa zip và hút chân không.
Trước khi nạp vào máy, phơi filament ở 50 °C trong 2–4 giờ (dry box) để bay hơi nước.
Khi in PLA, khí thải chủ yếu là hơi sinh học PLA và không độc hại ở nhiệt độ in ~200 °C.
ABS và PETG khi nung nóng có thể tạo ra khí styrene hoặc glycol – ở môi trường kín hoặc không thông gió, hàm lượng hơi có thể ảnh hưởng hô hấp.
Giải pháp: In trong phòng thoáng, sử dụng bộ lọc than hoạt tính hoặc enclosure có quạt hút.
Đặt máy in 3D ở khu vực có thông gió hoặc gần cửa sổ.
Tránh để filament tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng, nơi ẩm ướt hoặc nhiệt độ cao đột biến.
Vệ sinh bàn in và nozzle định kỳ để ngăn tắc nghẽn, giữ chất lượng bề mặt sản phẩm.
Sử dụng găng tay khi xử lý filament đã phơi ở nhiệt độ cao để tránh bỏng.
Nhựa sinh học (Bio Filament)
Được làm từ tinh bột ngô, đường mía, giúp phân hủy nhanh hơn PLA thông thường.
PLA pha gỗ: kết hợp bột gỗ thật cho bề mặt giống gỗ, mùi thơm tự nhiên.
PLA pha kim loại: bổ sung bột nhôm, đồng, đồng thau… tạo hiệu ứng kim loại và tăng độ cứng nhẹ.
Composite tăng cứng, chịu lực
PLA–sợi carbon: nhẹ nhưng cứng hơn PLA, phù hợp chi tiết cơ khí, khung kết cấu.
PETG–sợi thủy tinh: chịu tải tốt, ít biến dạng, dùng cho bộ phận chịu áp lực hoặc ngoài trời.
Vật liệu chức năng đặc biệt
Chuyển màu (thermochromic): thay đổi sắc độ theo nhiệt độ.
Phát sáng trong bóng tối (phosphorescent): lưu giữ ánh sáng, thích hợp cho đồ chơi, biển báo.
Kháng khuẩn (antibacterial): pha đồng hoặc bạc nano, dùng cho y tế, đồ dùng nhà bếp.
Dry box & túi hút ẩm
Giữ filament khô, tránh ẩm gây rít, giòn gãy.
Dry box tích hợp nhiệt nhẹ giúp làm khô nhanh.
Bộ lọc khí (Enclosure với than hoạt tính)
Hút mùi và hạt siêu mịn khi in ABS, PETG.
Bảo vệ sức khỏe, cải thiện chất lượng bản in.
Phụ tùng thay thế
Nozzle kim cương (hardened steel): chống mòn khi in filament pha sợi carbon.
Bàn in PEI: bám tốt, dễ gỡ bản in, chịu nhiệt cao.
Băng dính in 3D (BuildTak, Kapton): tăng độ bám, đặc biệt với ABS.
Phần mềm & plugin tối ưu (Slicer)
Tùy chỉnh đường dẫn gantry riêng cho từng loại nhựa.
Plugin hỗ trợ brim/raft, flow rate, coating giúp giảm stringing và cong vênh.
Bên cạnh đó, việc đầu tư vào các phụ kiện như dry box, nozzle chịu mài mòn hay phần mềm tối ưu không chỉ nâng cao chất lượng bản in mà còn giúp tiết kiệm chi phí, giảm rủi ro trong quá trình sản xuất.
Nếu bạn đang muốn nâng tầm trải nghiệm in 3D, đừng chỉ quan tâm đến máy in – hãy tìm hiểu sâu về vật liệu và công cụ đi kèm. Lựa chọn đúng filament, hiểu rõ công nghệ là chìa khóa để biến ý tưởng thành hiện thực một cách mượt mà và hiệu quả.
DANH MỤC
TIN MỚI NHẤT